Oruç Nelerle Bozulur?

Oruç Nelerle Bozulur?

Ramazan ayı yaklaştığında oruç ibadeti ile ilgili meseleler daha fazla gündeme gelir. Oruçlu iken hangi durumların orucu bozduğu, hangilerinin bozmadığı birçok kişi tarafından merak edilir. Bunun sebebi, orucun sadece bir ibadet değil aynı zamanda insanın mânevi dünyasını güçlendiren ve Allah’a yakınlaştıran önemli bir vesile olmasıdır. Oruç; kişiyi Allah’a yakınlaştıran, nefsi terbiye eden ve sabrı öğreten bir ibadettir. Ancak bu ibadet esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar vardır.

Oruç Nedir?

Oruç, imsak vaktinden iftar vaktine kadar yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durarak yapılan bir ibadettir. Bu ibadet, fiziksel bir açlık ya da susuzluk hali olmanın ötesinde ruhsal bir arınma ve manevi bir terbiye vesilesidir. Oruç, Allah’a olan bağlılığı ve teslimiyeti göstermek açısından da en önemli ibadetlerden biridir.

Allah Teâlâ, orucu Bakara Suresi’nde şu şekilde emretmiştir:

“Ey iman edenler! Oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı ki korunabilesiniz.” (Bakara, 2/183)

Bu ayet; orucun sadece İslam ümmetine değil, önceki ümmetlere de farz kılındığını ifade eder. Oruç  hem fiziksel hem de ruhsal arınma sağlar. Oruçlu kişi, bedenini olduğu gibi tüm davranışlarını ve niyetlerini de kontrol altında tutmalıdır.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bir hadis-i şerifinde şöyle buyurmuştur:

“Kim yalan söylemeyi ve yalanla iş yapmayı bırakmazsa, Allah’ın o kimsenin yemesini ve içmesini bırakmasına ihtiyacı yoktur.” (Buhârî, Savm, 8)

Bu hadis, orucun sadece fiziksel bir ibadet olmadığını aynı zamanda kişinin ahlaki ve manevi temizliğini de içerdiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Oruç Hangi Durumlarda Bozulur?

Oruç; yeme, içme ve cinsel ilişki gibi unsurlar ya da başka yollarla mideye giren herhangi bir şeyle bozulabilir. Orucu bozan temel durumlar aşağıda detaylıca açıklanmıştır.

Yemek ve İçmek

Yemek ve içmek, orucun temel unsurlarındandır. Kasıtlı olarak yapılan herhangi bir yeme veya içme eylemi orucu bozar. Ancak unutarak yemek ve içmek, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) ifadesiyle Allah’ın bir ikramıdır ve orucu etkilemez:

“Bir kimse oruçlu olduğunu unutarak yer veya içerse, orucunu tamamlasın. Çünkü ona Allah yedirmiş ve içirmiştir.” (Buhârî, Savm, 26)

Unutarak yiyen kişi, hatırladığında hemen yemeyi içmeyi bırakmalı ve orucuna devam etmelidir. Bu durum, Allah’ın kullarına olan rahmetinin bir göstergesidir.

Ağız veya Burundan Mideye Ulaşan Maddeler

Ağız yoluyla veya burundan mideye ulaşan her şey orucu bozar. Buruna çekilen ilaçlar ve ağız spreyi gibi maddeler mideye giderse oruç bozulur. Burun damlası ise mideye ulaştığı takdirde orucu bozar. Diş çektirme sırasında kullanılan maddeler için de aynı hüküm geçerlidir. Eğer kullanılan ilaç veya anestezik maddeler mideye ulaşırsa oruç bozulur. Ancak bu tür durumlarda tedavi ihtiyacı varsa, orucu bozmak yerine kaza orucu tutulması tercih edilmelidir.

Cinsel İlişki

Oruçlu bir kimsenin eşiyle cinsel ilişkiye girmesi orucu bozar ve bu durumda kefaret gerekir. Kefaret, aralıksız 60 gün oruç tutmak ya da 60 yoksulu doyurmak suretiyle ödenir. Cinsel ilişki, oruç esnasında yapılan ciddi ihlallerden biridir. Oruç tutan kişinin, bu durumun bilinciyle hareket etmesi gerekir.

İlaç ve Enjeksiyonlar

Ağız yoluyla alınan ilaçlar orucu bozar. Ancak iğne ve serum gibi durumlarda hüküm, verilen içeriğin niteliğine bağlıdır. Besleyici olmayan, yalnızca tedavi amaçlı yapılan aşılar ve iğnelerde orucu bozmaktadır. Örneğin insülin iğneleri, besleyici vücuda enjekte olduğundan dolayı orucu etkilemektedir. Bunun dışında vitamin veya besleyici özelliği olan enjeksiyonlar orucu bozar.

Kusmak

İsteyerek ağız dolusu kusmak orucu bozar ve kaza gerektirir. Ancak istemsiz gerçekleşen kusma orucu bozmaz. Bu durumda kişinin kendi niyeti ve kontrolü önemlidir. Eğer kusma isteğe bağlı değilse oruç bozulmaz.

Diş Kanamaları ve Tükürük

Ağız içinde kanama olduğunda tükürükle karışan kan yutulursa ve bu karışım daha çok kan içeriyorsa oruç bozulur. Ancak kanın miktarı az olup yutulmazsa oruç bozulmaz. Bu gibi durumlarda kişi, mümkün olduğunca ağız içindeki kanı dışarı atmaya özen göstermelidir.

Teneffüs Yolu ile Alınan Maddeler

Sigara, nargile veya keyif verici herhangi bir maddenin dumanını çekmek orucu bozar. Aynı şekilde tütsülenmiş maddelerin bilinçli olarak solunması da orucu ihlâl eder. Ancak başkasının içtiği sigara dumanını istem dışı solumak orucu bozmaz.

Fitil veya Lavman Kullanmak

Makattan veya önden kullanılan ilaç veya fitiller, mideye ulaşmasa bile orucu bozar. Ancak lokal tedavi amaçlı dışarıda kullanılan merhemler orucu bozmaz.

Anestezi ve Endoskopi

Lokal anestezi işlemleri orucu bozmaz. Ancak genel anestezi, mideye sıvı gitmesine yol açan serum veya diğer maddeler nedeniyle orucu bozar. Endoskopi sırasında kullanılan ilaç ve sıvılardan dolayı da oruç ihlâl edilir.

Orucu Bozmayan Durumlar Neler?

Bazı durumlar, oruca zarar vermez ve ibadete devam edilebilir. Bu durumlar şöyle özetlenebilir:

• Unutarak yemek ve içmek
• Diş fırçalamak ya da misvak kullanmak (boğaza bir şey gitmedikçe)
• Göz damlası kullanmak
• Abdest sırasında kulağa ve buruna istemsiz su kaçması
• Kan aldırmak ya da tükürüğe karışmayan diş kanamaları
• İhtilam olmak ya da istemsiz meni gelmesi
• Ağız dolusu olmayan kusmukların tekrar mideye gitmesi

Bu durumları bilerek hareket eden bir mümin, Ramazan ayının bereketini ve manevi huzurunu daha derinden hissedecektir.

Oruç, içsel bir denge ve manevi bir arınma vesilesidir. Bu ibadeti yerine getirirken dikkatli olmak, Kur’an ve sünnette belirtilen ölçülere uymak önemlidir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Oruç bir kalkandır.” (Buhârî, Savm, 2)

Oruç, kişinin manevi hayatını koruyan bir kalkan gibidir. Bu kalkandan mahrum kalmamak için orucu bozan durumlardan sakınmalı ve şüpheli hallerde Diyanet İşleri Başkanlığı gibi yetkili mercilere başvurulmalıdır. Allah’tan kabul dileyen herkes için Ramazan, bağışlanmaya açılan bir kapıdır.