Oruç Bedeli Kime Verilir?

Ramazan ayının gelişiyle birlikte Müslümanlar ibadetlerini yerine getirmenin huzurunu yaşar. Ancak hastalık, yaşlılık veya başka mücbir sebepler dolayısıyla oruç tutamayanlar için İslam, büyük bir kolaylık ve merhamet gösterir. Tutulamayan oruçlar için fidye verilmesi bu rahmetin bir göstergesidir. Peki, oruç fidyesi nedir, kimlere verilir, kimlere verilmez?

Oruç Fidyesi Nedir?

Oruç fidyesi, İslam’ın sağladığı bir muafiyet olup oruç tutamayan kişilerin bir nevi kefaret ödeme yoludur. Fidye, sağlık sorunları veya yaşlılık nedeniyle oruç tutamayan ancak kazasını da gerçekleştiremeyen kişiler tarafından verilir. Fidye oruca mükellef fakat bunu yerine getiremeyecek durumda olanlar için bir çözüm yoludur.

Kimler Fidye Vermekle Yükümlüdür?

Sağlık durumu kalıcı şekilde oruç tutmaya elverişli olmayan ve iyileşme ihtimali bulunmayan hastalar fidye verebilir. Sağlık durumlarının ciddiyeti nedeniyle oruç tutma yükümlülüğünden muaf tutulan Müslümanlar, fidye vererek bu ibadet borçlarını yerine getirme imkânı bulur. Fidye, ihtiyaç sahiplerine günlük bir öğün yemeği karşılayacak miktarda verilmelidir.

İleri yaş nedeniyle sağlık sorunları yaşayan ve fiziksel güç kaybı dolayısıyla oruç tutması mümkün olmayan müminler fidye verebilir. Bu kişiler, yaşlarının getirdiği zorluklar sebebiyle oruçtan muaf tutulmuşlardır. Fidye ödeyerek hem dini sorumluluklarını yerine getirmiş olur hem de ihtiyaç sahibi kimselere destek sağlarlar.

Hamilelik veya emzirme döneminde olan kadınlar, kendi sağlıklarını ya da bebeklerinin sağlığını koruma amacıyla oruç tutamadıkları günler için fidye verebilir. Bu kişilerin sağlık durumları ve bebeklerinin ihtiyaçları ön planda tutulur. Hanefi mezhebine göre bu durumdaki anneler fidye vermekle birlikte daha sonra mümkün olduğu takdirde oruçlarını da kaza etmelidir. Böylece annenin ve bebeğin sağlığını korurken dini sorumlulukların da göz ardı edilmediği bir denge sağlamak mümkün olur.

Oruç Fidyesi Kimlere Verilir?

Tıpkı fitre ve zekatta olduğu gibi oruç bedeli de belirli kurallar çerçevesinde ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalıdır. Fidye, temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanan ve asli ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olmayan kişilere verilir. Oruç bedeli verirken yakın akrabalara öncelik tanınabilir. Hala, dayı, amca ve teyze gibi akrabalar fakirse, öncelikli olarak bu kişilere oruç fidyesi verilmesi teşvik edilir.

Aile desteğinden mahrum kalmış veya eğitim hayatında maddi güçlük yaşayan yetim ve öğrencilere oruç fidyesi verilmesi de hayırlıdır. Kur’an-ı Kerim, fidyenin yalnızca ihtiyaç sahibi Müslümanlara verilmesi gerektiğini açıkça beyan eder. Bu aynı zamanda sadaka-i fıtır, zekât ve fidye için de geçerli olan temel bir ilkedir.

Oruç Fidyesi Kimlere Verilmez?

Bir Müslüman, usûlü dediğimiz üst soyuna (ebeveynleri ve dedeleri) fidye veremez. Çünkü onlara bakmak maddi durumu elveren evlatlar için bir sorumluluktur.  Fürûu olarak adlandırılan alt soyuna (çocukları ve torunları) fidye verilmesi de uygun değildir.

Ayrıca Müslümanlar eşleriyle karşılıklı fidye alışverişi yapamaz. Fidyenin ihtiyaç sahiplerine verilmesi gerektiği için maddi durumu iyi olan kişilere verilmesi doğru değildir. Hanefi mezhebine göre fidye yalnızca Müslüman olan ihtiyaç sahiplerine verilebilmektedir. Bu hususların dışında kalan ve gerçekten ihtiyaç sahibi olan kişilere fidyenin ulaştırılması dinimizin emridir.

Oruç Fidyesi Ne Zaman Verilir?

Fidye, Ramazan ayının başlangıcından itibaren herhangi bir zamanda ödenebilir. Müminler, tutamadıkları her bir oruç günü için bir fidye miktarı hesaplar. Fidyelerin topluca verilmesi mümkün olmakla birlikte farklı günlerde de dağıtılabilir. Ancak bayram namazından önce verilmesi manevi açıdan daha uygundur.

Fidyenin verilmesi yalnızca maddi bir yardım değildir. Aynı zamanda Müslümanlara manevi bir arınma imkânı sağlar. Oruç tutamadığı günler için üzülen bir mümin, fidye vererek hem muhtaç olanların ihtiyaçlarını karşılar hem de Allah’a karşı görevini yerine getirmenin huzurunu yaşar. Fidye, Allah’a olan kulluk borcunu ödeyen kişinin, ebedi hayatta da huzur bulmasına vesile olabilir.

Fidyenizi Güvenilir Kuruluşlar Aracılığıyla Verebilirsiniz

Fidyelerin ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması, ibadetin doğru şekilde ifası için önemlidir. Eğer fidyeyi bireysel olarak yerine ulaştıramıyorsanız, güvenilir vakıf ve dernekler aracılığıyla bu hayrı gerçekleştirebilirsiniz. Bereket Derneği fidye bağışlarınızı büyük bir titizlikle toplayarak gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştırmaktadır.

Bereket Derneği; bağışçılarından aldığı zekât, fitre ve fidyeleri doğru yerlere ulaştırarak sizlerle ihtiyaç sahipleri arasında bir köprü görevi görür. Siz de fidyelerinizi ihtiyaç sahiplerine ulaştırmak için derneğin resmi web sitesini kullanabilir ve kolayca bağışta bulunabilirsiniz. Bu vesileyle hem ibadetinizi ifa etmiş hem de ihtiyaç sahibi bir mümine destek olmanın sevabını kazanmış olursunuz.

Fidye, İslam’ın hoşgörü ve kolaylık üzerine kurulu yönlerini temsil eden önemli bir ibadettir. Bu mübarek ayda, oruç tutamayanlar için bir kurtuluş ve ihtiyaç sahipleri için bir umut ışığıdır. Eğer siz de bu rahmet çerçevesinde oruç fidyesi verecekseniz, doğru kişilere ulaşmasına özen gösterin ve ibadetinizi içtenlikle yerine getirin. Allah katında en makbul olan hayır, kalben yapılan ve gönülden teslim edilen yardımlardır.