Ramazan Fitresi Kime Verilir?

Ramazan ayı; Müslümanlar için rahmet, bereket ve bağışlanma ayıdır. Bu kıymetli ayın sonunda verilen fitre yani Sadaka-i Fıtır, İslam’da yardımlaşma ve dayanışmanın güzel bir örneğidir. Oruç ibadetinin manevi temizliğini tamamlayan ve bayram sevincini ihtiyaç sahipleriyle paylaşmaya vesile olan fitre, Müslümanlar arasında güçlü bir bağ oluşturur. Peki fitre nedir, kimlere verilir ve kimlere verilemez?

Fitre Nedir?

Fitre, İslam dininde vacip olan bir ibadet türüdür. Hz. Muhammed (s.a.v), fitreyi “oruçluyu gereksiz ve çirkin sözlerden arındırmak ve yoksullara yiyecek sağlamak” amacıyla farz kılmıştır. (Buhârî, Zekât, 70-71). Fitre, bireyin oruç boyunca kazanmış olduğu manevi olgunluğu pekiştirir ve ihtiyaç sahiplerini sevindirir.

Fitrenin miktarı, bir kişinin günlük temel gıda ihtiyacını karşılayacak şekilde belirlenir. Bu miktar her yıl Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından açıklanır. 2025 yılı için Türkiye’de fitre miktarı 180 TL olarak belirlenmiştir. Kişinin imkânı doğrultusunda bu miktarın üzerine çıkması da teşvik edilir.

Fitre Vermek Kimler İçin Farzdır?

Fitre vermek, belli şartları taşıyan Müslümanlar için vâcip kabul edilen önemli bir ibadettir. Ramazan Bayramı’na ulaşan her Müslüman için sosyal dayanışmayı güçlendiren bir sorumluluk olarak görülür. Dinen zenginlik ölçütü olarak kabul edilen nisap miktarına erişmiş olan Müslümanlar, fitre vermekle yükümlüdür.

Nisap miktarı, bir kişinin temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra sahip olduğu mal varlığının en az belirli bir ölçüde olması anlamına gelir. Bu miktar altın, gümüş veya diğer maddi varlıklar üzerinden hesaplanabilir. Fitre sadece kişinin kendisi için değil ailesindeki ergenlik çağına ulaşmamış çocuklar için de verilmelidir.

Hanefi mezhebine göre temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra fazladan mala sahip olan kişiler fitre vermekle yükümlüdür. Bu da fitrenin yalnızca zengin Müslümanlar için bir ibadet olduğu anlamına gelir. Bununla birlikte Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre bayram günü ve gecesine yetecek kadar yiyecek temin edebilen her Müslüman, fitre vermelidir. Bu yaklaşım, fakir ve zengin arasındaki yardımlaşmayı teşvik ederek bayram sevincinin her birey tarafından hissedilmesini amaçlar.

Fitre Kimlere Verilir?

Fitrenin kimlere verileceği konusu Tevbe Suresi’nin 60. ayetinde açıklanmıştır. Fitre vereceğiniz kişinin öncelikli olarak ihtiyaç sahibi olması gerekir. İslam’a göre fitre şu kişilere verilebilir:

• Dinen zengin sayılmayan yani temel ihtiyaçlarının ötesinde mal varlığı bulunmayan kişiler fakir ya da yoksul olarak kabul edilir. Herhangi bir geliri olmayan ya da çok az geliri olan bu kişilerin fitre alması caizdir.
• Borçlular yani borcu sahip olduğu malı aşan kişiler de fitre alabilir. Bu durumdaki kişilere borç yükünden kurtulmaları için fitre ve zekât yardımı verilebilir.
• Yolda mahsur kalan veya sahip olduğu maddi imkânları bulunduğu yerde kullanamayan kişiler (müellefe-i kulûb) fitre alabilir. Örneğin seyahat esnasında bütün parasını kaybeden kimseler bu yardıma ihtiyaç duyabilir.
• Devlete ait zekât toplama görevini üstlenen kimseler de bu yardımı alma hakkına sahiptir. Bu kişiler, yaptıkları hizmet karşılığında fitreden pay alabilir.
• Dinî literatürde “müellefe-i kulûb” olarak adlandırılan ve kalpleri İslam’a ısındırılmak istenen kişiler de fitre alabilir. Bu uygulama, toplumsal dayanışmanın ve hoşgörünün güzel bir örneği olarak kabul edilebilir.

Fitre Kimlere Verilemez?

Fitrenin kimlere verilemeyeceği de İslam’da açıkça belirtilmiştir. Fitre verilirken dikkatli olunması gereken beli başlı hususlar vardır. Bu ibadetin hikmeti, yardımı gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştırmaktır. Şu kişilere fitre verilmesi caiz değildir:

• Kişi kendi üst soyuna yani anne, baba, dede ve nineye fitre veremez. Dinen fitrenin, bakmakla yükümlü olduğunuz kişiler dışında kalan kişilere verilmesi gerekir.
• Kişinin kendi alt soyu olan çocuklar ve torunlara fitre verilmesi de uygun değildir. Çünkü bu kişilere bakmak da kişinin dini yükümlülükleri arasında yer alır.
• Eşler birbirlerine fitre veremezler. İslami hükümlere göre eşler arasında birbirine herhangi bir mali yardımda bulunmak fitre yerine geçmez.
• Temel ihtiyaçlarından ve borçlarından başka nisap miktarını aşan malı veya geliri olan kişiler zengin kabul edilir. Zenginlere fitre ve zekât verilmesi uygun değildir.
• Şafii mezhebine göre Müslüman olmayanlara fitre verilmesi caiz değildir. Ancak insani yardım bağlamında farklı dolayımlar aracılığıyla destek sağlanabilir.

Fitre Ne Zaman Verilmelidir?

Fitre, Ramazan Bayramı’nın birinci gününden önce verilmelidir. Bununla birlikte Ramazan ayı içinde herhangi bir günde de vermek mümkündür. Bayramdan önce verilmesi, ihtiyaç sahiplerinin bayrama sevinç içinde girmesini sağlamak açısından daha uygundur. Şafii mezhebine göre fitrenin bayram namazından sonraya bırakılması haram kabul edilir. Ancak fitre verilmediği takdirde bu ibadet, en kısa sürede yerine getirilmelidir.

Bu Ramazan ayında fitrenizi verirken niyetinizi samimi bir şekilde yaparak Allah’ın rızasını kazanmayı hedefleyebilirsiniz.Yardımlar ihtiyaç sahiplerinin duasını alınca daha bereketli hâle gelir. Fitrelerinizi teslim ederken güvenilir bir kuruluş tercih etmenin sevabınıza katkı sağlayacağını da unutmayın.

Bereket Derneği, topluma değer katma misyonu ile fitrelerinizi gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştırmada güçlü bir köprü olmaya devam ediyor. Siz de bu Ramazan ayında fitrelerinizi Bereket Derneği aracılığıyla ileterek hem manevi huzuru yaşayabilir hem de iyiliği büyütebilirsiniz.